Owczarek podhalański

Owczarek podhalański jest jedną z ras dużego psa owczarskiego białej maści, jakie wyspecjalizowały się od wielu wieków na obszarach górskich środkowej oraz północno - zachodniej Europy. Przodkami ich były zapewne - podobne jak i tak zwane dogowate rasy - psa, u których wystąpiło odbarwienie włosia po albinosa. Psy te przywędrowały do Europy w różnych czasach i w różny sposób z Azji, w szczególności Tybetu. Jeżeli chodzi o białe owłosienie górskie, mogło to nastąpić w czasach wędrówki ludów, a więc ponad tysiąc lat temu. Nasz podhalański pies jest ściśle związany z krajobrazem Tatr oraz Podhala, gdzie z dawien dawna był i jest nadal nieodzownym i niezawodnym pomocnikiem baców i juhasów w hodowli i pasieniu stad owiec. Dawniej, gdy w Tatrach występowały duże drapieżniki, jak niedźwiedzie lub Wilki, głównym zadaniem owczarka była obrona stada przed nimi znajdujących się na wypasach owiec. Strzegły ich psy także przed dwunożnymi rabusiami, grasującymi niegdyś na Podhalu. Obecnie czynność psów owczarskich polega tylko na pilnowaniu stad owiec i pomaganiu juhasom w pasieniu ich na halach. Prócz tego górale używają ich również jako psy stróżujące do pilnowania zagród i domów. W okresie zaborów nie prowadzono rejestracji hodowli owczarka podhalańskiego, utrzymywanych przez naszych górali. Natomiast w latach międzywojennych powstało kilka hodowli tych psów w majątkach obszarniczych, zapoczątkowanych też hodowlą i tresurą ich dla celów wojskowych w Korpusie Ochrony Pogranicza. W latach trzydziestych z inicjatywy ówczesnych Towarzystw Miłośników Psa Służbowego opracowano wzorzec rasy oraz urządzono w 1937 roku pierwszą wystawę owczarka podhalańskiego w Zakopanym, na której spośród 65 psów wystawionych wpisano do księgi Wstępnej tylko 18 sztuk. Druga wojna światowa przerwała zapoczątkowaną akcję rejestracji owczarków podhalańskich odznaczających się cechami rasowymi. Po wojnie górale rozmnożyli te, potrzebne im ze względów gospodarczych psy, nie dbając o cechy rasowe ich wyglądu. Poczynając od roku 1954, grupa kynologów z Krakowa Oddziału Związku Kynologicznego rozpoczęła starania o prowadzenie prawidłowej hodowli owczarka podhalańskiego, urządzając przeglądy i wystawy tych psów, w celu uzyskania najwartościowszego materiału hodowlanego.Opracowano też nowy wzorzec rasy, zatwierdzonej przez FCI w 1967 roku. Starania kilkuosobowej grupy entuzjastów rodzimej rasy zostały uwieńczone sukcesem i na początku lat siedemdziesiątych mieliśmy już kilkadziesiąt podhalańskich psów z pełnym wyciągiem Polskiej Księgi Rodowodowej, wyniosła w ówczesnych czasach 800 sztuk w 1983 roku. Prócz tego jest jeszcze pewna lista psów utrzymywanych przez górali, lecz nie rejestrowana w Związku Kynologicznym. Warto nadmienić, że tą rasą zainteresowała się obecnie kraje zachodnioeuropejskie. Owczarek podhalański nie nadaje się do warunków klimatycznych obszarów nizinnych, a zwłaszcza do utrzymania go w osadach miejskich. 

Dieta owczarka podhalańskiego; praktycznie pies zje wszystko co wpadnie mu do miski, i często posiada wady przewodu pokarmowego, lub budowy. Na jednego owczarka w diecie wilczej przypada na dobę około 10 %  z ustawy FCI, to jest około 6,50 kg mięsa na dobę w diecie wilczej. W stosunku do diety górali, spożycie mięsa przez górali wynosi 20 %, z ustawy FCI, to jest około 13 kg mięsa.

Należy pamiętać, że dieta wilka składa się z mięsa mielonego - bo Wadera zanim nakarmi szczenięta, gryzie mięso, a potem je karmi. Należy pamiętać, że mięso jest bez kości oraz bez podrobów, najlepiej szynkowe. Psu wolno podawać na przykład pieczeń z kaszy manny, jaj, mięsa ale możliwie bez przypraw. Pies nie jada słodyczy, ale można zrobić sernik z jajkami bez cukru dla psa. Można podawać śmietanę lub jogurt z owocami. Można karmić psa ryżem z mięsem mielonym i można też podać tatara, bez przypraw. Sucha karma dla psa jest nagrodą, za wykonanie poleceń hodowcy ale nigdy daniem głównym. Gdy Baca idzie w góry to zwykle zabiera ze sobą tylko chleb, boczek lub kiełbasę, ale wędzone mięso nie jest dobre dla psa. Z godziny na godzinę klimat w górach się zmienia, a tak na prawdę mają co jeść tylko kozy i barany. Podawanie jajek psom powoduje lepszą kondycję; wątroby oraz sierści - co ma ważny wpływ w górach. Wedle przepisów FCI psa pracującego karmimy 4 razy dziennie i dobrze jest gdy posiłki są gotowane. Wedle diety Bjore'a w FCI; pies może zjeść od 200 - 250 ml śmietany 12 %, 4 jajka, 4 gram kwasu cytrynowego, może być zawarty w owocach leśnych, 200 - 800 ml mleka zsiadłego, 4 gram tłuszczy roślinnych, głównie kukurydziany - na dobę. Psu wolno podawać mleko w proszku, z szczyptą drożdży do kleiku z kaszy manny lub makaronu czterojajecznego. W śród podkarpackich pasterzy, często spotyka się, że ludzie zjedzą to co znajdą w górach. Na You Tube jeden pasterzy się wypowiadał, że nie było co jeść i zjadł Bociana z ogniska.


 Układ pokarmowy psa jest przystosowany do przyjmowania dużych ilości pokarmu.

Krakowska Psia Restauracja - Danie na zawołanie.  

Wołowina krojona w kostkę, rozgotowany ryż, oraz rozgotowane warzywa. Jeżeli Chińczycy jedzą psie lub wilcze mięso to zastanówmy się nad tym co oni jedzą..., gdy Polska ma suchą karmę dla drapieżników i to nie zawsze zdrowych...

Wygląd ogólny, właściwości psychiczne i użytkowe; Pies mocnej budowy, ze znaczną siłą a zarazem ruchliwością ze spokojnym usposobieniem, jest pojętny i czujny. Format i wzrost jest prostokątny, psy nieco krótsze niż suki; wysokość w kłębie psa 65 - 70 cm, suki 60 - 65 cm. Użytkowość - nadaje się na psa pasterskiego, stróża obejścia; z okazałą postawą i pięknym wyglądzie czynią z niego efektownego psa - towarzysza, który częściej nadaje się do kąpieli - gdy widać każdy brud. Wadera może posiadać od 3 do 11 szczeniąt. 

Głowa; proporcjonalnej wielkości, sucha, trzymana średniowysoko zarówno w ruchu, jak i gdy pies stoi; mózgoczaszka z profilu lekko wypukła, bruzda czołowa płytka, przełom nosowo - czołowy wyraźnie zaznaczony, jednak nie zbyt stromo załamany; pysk mocny, łagodnie zwężający się, o długości nieco większej niż długość mózgoczaszki lub jej równy, wierzchołek nosa średniej wielkości o otworach nozdrzowych, koloru czarnego; wargi ściśle przylegające o brzegach ciemno zabarwionych; uzębienie mocne, wszystkie zęby równomiernie wykształcone, zgryz nożycowy, dopuszczalny cęgowy. Oczy średniej wielkości, wyraziste, nieco skośne, tęczówki ciemnopiwne, brzegi powiększone. Uszy osadzone na wysokości zewnętrznego konta oczu lub nieco wyżej, średniej długości dość grube, trójkątne, gęsto owłosione, przylegające wewnętrznym brzegiem do głowy, płaty uszu ruchliwe i zarazem zwisłe ku dołowi.

Szyja; Długa i masywna bez pofałdowanego podgardla, obfita kryza, górna linia szyi wzniesiona ponad linię grzbietu.

Tułów; Długi i masywny, kłąb wyraźnie zaznaczony, szeroki, grzbiet prosty, szeroki o lędźwiach szerokich, dobrze związanych; zad lekko spadzisty, klatka piersiowa głęboka, żebra skośne, nieco płaskie, brzuch nieznacznie podkasany.

Ogon; niezbyt wysoko osadzony, noszony poniżej linii grzbietu, w ruchu oraz podnieceniu pies podnosi ogon ponad grzbiet, lecz go nie zakręca; opuszczony w dół ogon sięga do stawu skokowego, na końcu może być lekko zagięty do góry.

Kończyny przednie - piersiowe; muskularne, o mocnej, nie za grubej kości, widziane z przodu - proste; łopatki lekko skośne, przylegające; śródręcze nie znacznie wysunięte ku przodowi, lekko od siebie ustawione. Palce zwarte i stosunkowo duże, owalnego kształtu, łapę, między palcami owłosione; opuszki mocne, twarde, ciemno pigmentowane; pazury mocne, tępe, pożądane ciemnego koloru.

Kończyny tylne - miedniczne; widziane z tyłu, wręcz pionowe; nieco odstawione do tyłu, umiarkowanie ukatowane, śródstopie ustawione pionowo; palce, jak u nóg przednich.Owczarek podhalański może posiadać wilcze pazury i jest to wada która nie dyskryminuje tej rasy.  

Owłosienie i umaszczenie; na głowie, pysku, na przedniej stronie nóg przednich i od stawu prosta lub lekko falista, w dotknięciu twarda, z obfitym podszyciem; na szyi bogata kryza, na udach obfite, długie owłosienie; ogon obficie owłosiony, puszysty. Ogólnie kolor albinosa - biały.

Wady rozwojowe w hodowli owczarka podhalańskiego; przodozgryz, słabo zaznaczona część czołowo - nosowa, szpiczasty pysk, wady zgryzu, owłosienie kędzierzawe lub jedwabiste, brak podszycia, łaciatość, usposobienie nerwowe, lękliwość lub napastliwość.